Laurens Zaal over slagkracht en duurzaamheid in regelgeving: ‘Kennis alleen leidt niet tot verbetering’.
Laurens Zaal is reeds jarenlang actief betrokken bij Bisschop + Partners, waarvan een deel in dienstverband en vervolgens als zelfstandig adviseur. ‘Als ik de Ondernemingsprincipes van Bisschop + Partners lees, word ik blij,’ verklaarde hij in een eerdere publicatie op onze website.
Sinds begin 2021 beleeft Laurens die positieve vibe van het bedrijf in een hernieuwde relatie, namelijk als managing partner. In die functie is hij onder meer eindverantwoordelijk voor de projecten op het gebied van vergunningverlening – zowel inhoudelijk als qua relatiebeheer. ‘Dat ik daarbij mijn kennis en ervaring mag overbrengen binnen onze club van jonge, bevlogen vaklieden, vind ik fantastisch. Wij hebben hoog opgeleide juristen en techneuten in huis, die heel vlot leren, ook van elkaar. Samen weten we alles van de meest ingewikkelde bedrijven.’
Iets ernstiger vervolgt Laurens: ‘Kennis alléén leidt echter niet tot verbetering. Dat geldt eigenlijk voor onze samenleving als geheel. We moeten iets doen aan de wanverhouding tussen mens en leefomgeving. Die wetenschap is er. We hebben geen horloge of een nieuw rapport van het IPCC nodig om te weten hoe laat het is. Regelgeving is een krachtig instrument om doelen te behalen en de Omgevingswet biedt extra kansen voor beleidsmakers.’
Hart
‘Dat ik partner ben geworden, ligt in een logische lijn – noem het een rode draad in mijn leven. Ik kom uit een ondernemersfamilie maar de kroeg die mijn ouders bestierden, was niet aan mij besteed. De spanningsboog tussen mens en leefomgeving, die had mijn interesse. In Wageningen behaalde ik mijn master Milieuhygiëne en na een eerdere loopbaan bij Bisschop + Partners werd ik docent aan de Avans Hogeschool. Liet je bij mijn colleges een band meelopen, dan zou je daarop horen dat ik eerst de discussie aanging over duurzaamheid.’
Drive
‘Studenten hebben nog de intentie de wereld te verbeteren, dat is fijn werken, vergelijkbaar met de sfeer bij Bisschop + Partners. De betekenis van duurzaamheid ligt in het daadwerkelijk rekening houden met de toekomst, dus niet alleen in woorden, maar juist in gedrag zorgen voor toekomstige generaties. Duurzaamheid heeft in die zin ook te maken met integriteit. Toch flikkeren we plastic in zee, palen we onze tuinen af met tropisch hardhout en blijven we dat vliegtuig naar de zon pakken. “Wat ik doe, draagt toch niet bij zolang in het Oosten de bruinkoolcentrales loeien,” hoor je dan. Hoe beïnvloed je dat gedrag? Hoe keer je dat ten goede? En met welke instrumenten? Ik ben ervan overtuigd dat onze milieuwetgeving handvatten biedt en dat we op de goede weg zijn. Daaraan met ons bedrijf actief bijdragen, dat is mijn drive.’
Wake up calls
‘We weten al heel lang dat er iets moet veranderen in onze omgang met onze leefomgeving. In maart 1972 schrok de wereld wakker van het rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome. In het Bruntlandt rapport Our common future uit oktober 1987 werd de term duurzaamheid geformuleerd en werd opgeroepen tot mondiale samenwerking om de scheefgroei tussen mens en milieu te lijf te gaan – wat in 1992 op de top in Rio weer leidde tot Agenda 21. Prima wake up calls, maar we lopen nog steeds achter de feiten aan.’
Slagvaardigheid
‘Na het bespreken van alle milieuproblemen, benoem ik ook successen. Onderzoekers meldden in vakblad Nature op 16 mei 1985 voor het eerst dat er boven Antarctica een gat in de ozonlaag groeide vanwege het gebruik van CFK’s. Daarop kwam de wereld razendsnel in actie en op 16 september 1987 werd een verdrag getekend, voluit het ‘Montreal Protocol on Substances that deplete the ozone layer’. Dit resulteerde in Europese en nationale regelgeving op het gebied van ozonlaagafbrekende stoffen. Zo hebben wij in onze vergunningen voorschriften gesteld en als toezichthouder talloze koelinstallaties gecontroleerd op de aanwezigheid van deze ozonlaagafbrekende koudemiddelen. De laatste cijfers betreft de hoeveelheid CFK’s op grote hoogte en de grootte van het gat in de ozonlaag zijn positief. Het kan dus wél!’
Laurens legt uit dat wet- en regelgeving voor het reguleren van bedrijfsactiviteiten inmiddels omvangrijk en complex zijn geworden. ‘Ons werk is om de juiste adviezen te geven. Wij houden in ons advies rekening met de bijdrage die ons werk levert aan duurzaamheid.’
‘Toch zie ik verbetermogelijkheden. Hoe? Denk aan de voorwaarden waarop wij anno 2021 omgevingsvergunningen verlenen. We stellen normen en voorschriften – allemaal door de knapste koppen uitgezocht – en hangen daar parameters aan. “Als je niet meer dan 40 dB(A) aan geluid produceert of niet meer fijnstof dan een daggemiddelde van 25 microgram per kubieke meter uitstoot, krijg je je vergunning.” Met de komst van de nieuwe Omgevingswet, gepland in 2022, maken we wederom een grote stap. Dat leg ik graag uit.’
Omgevingswet 2022
‘Er is en wordt veel over gesproken: de nieuwe Omgevingswet. Er zitten allerlei haken en ogen aan – bevoegde gezagen en omgevingsdiensten moeten ermee gaan proefdraaien – van de politiek wordt een andere benadering gevraagd. Maar laten we het niet moeilijker maken dan het is. Het grote verschil met ons huidige vergunningsbeleid is dit: nu zeggen we: “Je mag als bedrijf je gang gaan tenzij…” en dan volgen de parameters die we nationaal toepassen, zowel in Apeldoorn als in Rotterdam. Over die dB(A)’s enzovoorts. Met de nieuwe Omgevingswet zeggen we: “Ja, u krijgt een vergunning mits…” En dat mits geldt dan veel breder dan een emissiecijfer in een voorschrift. Daarbij wordt een link gelegd naar doelen in de omgevingsvisie en worden lokale afwegingen op maat gemaakt over de gevolgen van een initiatief op de fysieke leefomgeving.’
Omgevingstafel
‘De nadruk komt te liggen bij het vooroverleg tussen alle betrokkenen, aan de Omgevingstafel. “Willen wij windmolens of een varkensslachterij in ons gebied?” “Kiezen we voor bedrijven die bijdragen aan duurzaamheid of voor potentieel milieubelastende inrichtingen?” In Apeldoorn zal die vraag anders worden beantwoord dan op de Tweede Maasvlakte. Die Omgevingstafel maakt de betrokkenen bewust van het milieubelang in de directe omgeving. En zet de Omgevingsvergunning neer als praktisch instrument waarmee we successen behalen, en niet langer als een stapel voorschriften met een nietje erdoorheen.’
Achtertuin
‘De crux van dit alles is, dat we op lokaal niveau – waarin altijd een spanningsveld zal bestaan tussen bedrijvigheid en gevaar, schade of hinder voor onze leefomgeving – onze keuzes kunnen maken. Dat we die keuzes op lokaal niveau naast onze milieudoelstellingen kunnen leggen. Dat we de positieve effecten zichtbaar kunnen maken en communiceren in onze directe omgeving; onze eigen achtertuin. En dat juist dít ons laat zien dat duurzaamheid werkt en dat we duurzaamheid in ons gedrag een rol geven.’
Nieuwe rol
‘Bij Bisschop + Partners maken we inmiddels de slag naar de Omgevingswet. Onze vergunningverleners weten wat de nieuwe invulling van hun rol betekent voor onze leefomgeving en henzelf. In de leergangen van onze Handhavingsacademie voor VTH-ers maken we ruim baan voor de belangenafweging in het burgerparticipatieproces of aan de Omgevingstafel.’
‘En zó sluit zich de cirkel van mijn verhaal. Ik ben ondernemer. Ik ben partner van Bisschop. Ik mag medeverantwoordelijk zijn voor ons vitale bedrijf van jonge vakmensen en senior kennishouders. Waar mijn hart ligt, mag ik in mijn werk uitdragen. Wie wil dit nu niet?’
Lees meer over de Ondernemingsprincipes en bedrijfswaarden van Bisschop + Partners: ‘Ik blijf een bouwer – nu met mensen’